Hale rekalibrierung
W tych halach przywracano zużytą amunicję kalibru 7,92×57 mm „Mauser” oraz przeciwlotniczą 2 cm „Flak”, która wracała z frontu. Proces rozpoczynał się od mycia zużytych łusek w specjalnych oddziale, takim jak „Wascherei” (pralnia), który znajdowały się w halach rekalibrierung. Celem tego etapu było usunięcie zanieczyszczeń, brudu i pozostałości po spalaniu prochu. Następnie zużyte łuski przechodziły przez proces tzw. rekalibracji. Rekalibracja polegała na usuwaniu uszkodzeń, które mogły powstać podczas strzelania oraz na wymianie spłonki w łusce. Proces ten miał na celu przywrócenie łusek do stanu użyteczności bojowej, zapewniając ich właściwe działanie podczas ponownego wystrzału. Przywracanie zużytych łusek było szczególnie istotne w czasie wojny, gdy zapasy amunicji mogły być ograniczone, a potrzeby bojowe III Rzeszy duże. W kolejnym, już ostatnim etapie łuski były lakierowane ochronną farbą w różnych odcieniach koloru zielonego.
Największym, ale i najbardziej szkodliwym dla zdrowia miejscem pracy jest rekalibrownia. Oczyszcza się tam zużyte łuski od nabojów. Odbywa się to w wielkich baliach wypełnionych silnym kwasem, który usuwa brud i rdzę. Z balii nieprzerwanie unosi się para, bo musi tam panować odpowiednio wysoka temperatura(…) Żeby w ogóle ktoś mógł tam przebywać, w dwóch ścianach wielkiej hali zrobiono szerokie otwory od podłogi aż po sufit, który podtrzymywany jest przez grube filary(…) Kiedy pojemniki z czyszczonymi łuskami wynurzają się z mieszaniny kwasu i wody, wypełniającej balie, kwas spływa po nich na podłogę. Do podłogi przymocowane są szerokie, drewniane listwy, tak że roztwór spływa między nimi(…) Następnie wszystkie łuski należy dokładnie obejrzeć. Robią to specjalnie wyznaczeni więźniowie – kobiety. Muszą wziąć do ręki każdą łuskę, z których część jest źle oczyszczona, i sprawdzić, czy ma ona dwa przepisowe otwory. Jeśli nie, należy je odłożyć.
Ci którzy pracują w środku, są niezwykle bladzi w porównaniu z innymi więźniami.
Wspomnienia Jerzego Einchorna
Model maszyny służącej do lakierownia łusek w Rekalibrierung sporządzony przez byłą więźniarkę Chaime Barkani.
Obsada działu rekalibrierung w latach 1943-1945:
- inż. Franzke – kierownik główny
- Mathias – kierownik
- Willi Nitziolek – brygadzista Główny
- Körner – brygadzista
- Schultz – brygadzista
- Sobieraj – polski brygadzista
- Czarny – polski brygadzista
- Tadek – polski brygadzista
- Irena – polska brygadzistka
Hale Rekalibrierung zaznaczone na niemieckim zdjęciu lotniczym z października 1944 roku . Żródło: National Archives and Records Administration.
Wnętrze jednej z hal, stan na luty 2024r. Na początku lat 2000 hale zostały kompleksowo odremontowane i wynajęte przez prywatne fimy.
Hala podziemna, stan na luty 2024r.
Podziemne przejście pod główną ulicą.
Opracował: K.Langier.
Zdjęcia: M.Bocian, K.Langier.
Na Podstawie: